Terug naar de lokale wortels

De raad van commissarissen van Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost heeft vanaf juni een nieuwe voorzitter. Voormalig burgemeester van Gorinchem, Piet IJssels, volgt Peter van den Bosch op.

Piet IJssels is een doorgewinterde bestuurder, een ervaren toezichthouder en een drukbezet man. Hij was ruim 21 jaar burgemeester van Gorinchem, waar hij in april 2013 afscheid nam. Daarnaast is hij lid van diverse raden van toezicht, voorzitter van het dierenasiel Gorinchem en lid van de stuurgroep rivieren van het Deltaprogramma. Zijn interesses en nevenactiviteiten lopen uiteen van natuur, cultuur, onderwijs, toerisme en gebiedontwikkeling tot het oppassen op zijn eerste kleinkind. Binnenkort komt daar het voorzitterschap van de raad van commissarissen van Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost bij. Een functie die ook de nodige tijd in beslag zal nemen.

Principieel punt

“Om erin te groeien, ben ik sinds juni 2012 lid van de raad van commissarissen”, zegt IJssels. “Ik koos heel bewust voor deze functie bij de Rabobank. Ik ken de bank vooral omdat ik er zelf een trouwe klant ben. Voor de fusie zat ik drie jaar in de ledenraad. Ik ben ervan overtuigd dat de wijze waarop de Rabobank in de financiële wereld zit, de enige juiste is. Het geld dat wordt verdiend, komt uitsluitend ten gunste van de functie van de bank. Het zit in de genen om onevenwichtig gewin uit te sluiten. Ik zou niet zomaar bij een andere bank in de raad van commissarissen gaan. Dat is voor mij een principieel punt.

Nieuw evenwicht

Negen jaar lang was Van den Bosch het gezicht van de raad van commissarissen. Zijn voorzitterschap begon destijds met het fusietraject tussen drie banken. “Het was heel leuk om die bij elkaar te krijgen”, blikt hij terug. “De culturen waren vergelijkbaar en iedereen was positief. Tussen 2007 en 2009 volgden relatief stabiele jaren, waarin zich geen onrust of problemen voordeden. Vanaf 2009 tot op de dag van vandaag veranderde de wereld, en daarmee ons werk. Burgers werden kritischer en er werden strengere eisen gesteld aan de medewerkers van de bank.” Statutair gezien zit zijn termijn erop en is het tijd om het stokje over te dragen. “Jammer”, vindt hij zelf. “Ik was graag nog even doorgegaan. Zeker omdat het juist in deze tijd zo spannend is om vorm en inhoud te geven aan de coöperatie. Door de nieuwe wet- en regelgeving is onze bank noodgedwongen steeds formeler geworden. Vroeger bouwden onze medewerkers persoonlijke relaties met klanten op en was er een grote lokale verankering. Door alle eisen die er van buitenaf aan de bank gesteld worden, is de Rabobank minder onderscheidend geworden. Nu is het de kunst om een nieuw evenwicht te vinden tussen de formele en de informele wereld. Daar had ik samen met de raad van commissarissen nog graag een rol bij gespeeld.”

Fouten maken

“Wat je bij de bank ziet, zie je overal”, vult IJssels de bevindingen van zijn voorganger aan. “De hele maatschappij wordt formeler. Als er regels worden ingevoerd, bestaat er in het begin de neiging om het op de letter te nemen. De regels worden exact toegepast en daarbij wordt soms de intentie uit het oog verloren. Ook neemt de afrekencultuur toe. Dat levert een krampachtige situatie op waarin mensen zich gaan indekken. Ik zie het als mijn missie binnen de raad van commissarissen om in deze situatie een harmonieus pad te vinden. Een pad waarbij we richting de klant weer het coöperatieve onderscheid weten te maken. De coöperatie is de levensader van onze bank. Dat er nu tijdelijk een strak regime is, is logisch. Het doel van al die regels is het veiligstellen van het klantbelang. Maar er mag geen angstregime ontstaan, want dat werkt verstikkend. Ik vind het belangrijk om aandacht te hebben voor de medewerkers die worstelen met de toegenomen regels. Voor hen zou ik een veilige omgeving willen creëren, waarin ze fouten durven maken. Ik werkte zelf 39 jaar als gemeentebestuurder en was een beslisser. Als 70 procent van je beslissingen goed uitpakken dan heb je het prima gedaan. Met die gedachte voor ogen, is er voor onze directie en medewerkers geen reden om fouten te verbergen.”

Strenge eisen

Niet alleen de directie en medewerkers hebben te maken met de strakkere regelgeving, ook de leden van de raad van commissarissen moeten eraan geloven. “De zwaarte van het commissariaat is toegenomen”, weet Van den Bosch. Hij zag het tijdsbeslag dat het voorzitterschap op hem legde met de jaren groeien. “Ik ben wekelijks wel een dag voor de Rabobank bezig. Denk aan het volgen van de regelgeving, overleggen met Rabobank Nederland en de lokale directie. De contacten worden steeds intensiever. Dit jaar leggen onze commissarissen voor het eerst een geschiktheidstoets af. Dergelijke toetsen worden voortaan periodiek afgenomen om de kwaliteit van de toezichthouders te borgen. Voor eind 2014 moet iedereen eraan voldoen. Ook volgen de leden van de raad van commissarissen allerlei verplichte opleidingen en permanente educatie. Bij de toenemende verantwoordelijkheid als toezichthouder horen meer kennis, kwaliteit, opleiding en ervaring.”

Lokale wortels

De raad van commissarissen ziet zich de komende tijd voor de taak gesteld om binnen de bank naar een hoger reserveniveau te komen. “We moeten vanuit regelgeving naar een steviger positie”, aldus IJssels. “Dat is vooral in het belang van onze leden en klanten. Zij vertrouwen hun geld aan ons toe en verwachten daarvoor in de plaats zekerheid. Je ziet aan de situatie op Cyprus wat er gebeurt als banken het hier niet zo nauw mee nemen. Daarom is het belangrijk dat we voldoende reserves opbouwen. We ontkomen er niet altijd aan om tarieven aan te passen of de rente bij te stellen.” Ook de rol en functie van de ledenraad is voor IJssels een belangrijk speerpunt. “Onder Peter is de ledenraad veranderd van een klachten- naar een meedenkplatform. De leden worden actiever betrokken bij de ontwikkelingen van de bank. Bijvoorbeeld bij een onderwerp als integriteit van klanten en bij de visieontwikkeling voor 2016. Er wordt veel belang gehecht aan hun mening en de leden hebben direct invloed op het beleid. Bovendien benoemen ze de raad van commissarissen en stellen ze de beloning van de leden ervan vast. De ledenraadleden zijn onze lokale wortels. Daarom hecht ik heel veel waarde aan hun adviezen. We zien erop toe dat de directie deze serieus neemt.”

Vrije tijd

Waar er voor IJssels een functie bijkomt, valt er voor Van den Bosch straks een behoorlijk gat als hij eenmaal afscheid heeft genomen van de raad van commissarissen. Toch schrikt dit hem niet af. Sterker nog, hij waakt ervoor om overhaaste beslissingen te nemen. “Mijn valkuil is dat ik alles leuk en interessant vind”, licht hij toe. “Daarom wil ik er eerst goed over nadenken voordat ik die vrijgekomen dag per week ga invullen. Mijn bedrijf Van den Bosch en Partners gaat voor mijn overige bezigheden. We geven belastingadvies aan gemeenten en waterschappen. Vanuit die rol ontwikkel ik mij steeds meer in de richting van mediator tussen overheden onderling en tussen overheden en burgers. Daar zie ik wel mogelijkheden voor mezelf. Ik ben een lokaal overheidsmens. Maar meer vrije tijd is ook leuk. Ik heb twee kleinkinderen waar ik graag meer tijd aan zou willen besteden. En ik zit in het commissariaat voor een woningbouwcorporatie en vervul nog een bestuursfunctie. Nee, ik ben niet van plan niets te doen.”

Zichtbaarheid

De nieuwe voorzitter is in Gorinchem en de omliggende regio een publiek figuur die altijd goed zichtbaar was. Hij geeft toe dat het een puzzel zal zijn om die zichtbaarheid te beperken. “Als lid van de raad van commissarissen ben ik in kleine kring ambassadeur van de bank. Ik kan uitleggen hoe de bank werkt, maar er is geen klantrelatie. De zichtbaarheid laat ik over aan de directie. Ook wil ik een gepaste afstand bewaren. Alleen dan kun je je rol van toezichthouder goed vervullen.”